De Nationale Echtscheidingsmonitor

De belofte ’tot de dood ons scheidt’, gaat lang niet meer voor iedereen op. In Nederland eindigt namelijk ruim 1 op de 3 huwelijken in een echtscheiding. Gecertificeerde Mediators doet onderzoek naar deze en andere trends in Nederlandse huwelijken en huwelijksontbindingen. Aan de hand van CBS-data komen we nu met de Nationale Echtscheidingsmonitor waarin alle onderzoeksresultaten worden gebundeld en overzichtelijk gepresenteerd.   

Huwelijken en scheidingen per maand

Uit de data over de huwelijken en de scheidingen in Nederland, blijkt dat de maanden mei, juni en september vanaf 2010 duidelijk de populairste zijn om in het huwelijksbootje te stappen. De maand die daarentegen het minst in de teken van de liefde staat, is januari. Tijdens de eerste maand van het jaar vinden er zelfs meer echtscheidingen plaats dan huwelijken worden afgesloten.

Tegenover de daling in het aantal huwelijken staat een stijging in het aantal sluitingen van geregistreerd partnerschappen. Het aantal afgesloten huwelijken neemt daarentegen licht af.

Stellen wachten steeds langer met een scheiding

Getrouwde stellen zijn steeds ouder op het moment dat zij hun huwelijk beëindigen. Mannen die in 1950 in een echtscheiding verwikkeld raakte, waren gemiddeld 38,4 jaar oud. De vrouwen waren iets jonger, namelijk 35,6 jaar. In 2017 zijn mannen gemiddeld bijna tien jaar ouder als zij scheiden (47,4).

Huwelijken duren daarnaast ook steeds langer voordat zij uiteindelijk beëindigd worden. In 1950 scheidden stellen na gemiddeld 11,2 jaar huwelijk. In 2017 was dit na gemiddeld 15,1 jaar.

Percentage gescheiden inwoners per gemeente

Uiteraard vinden echtscheidingen plaats in alle regio’s van het land. Toch zijn er per gemeente grote verschillen te vinden in het percentage van gescheiden inwoners. Met 3,3 per 100 inwoners, zijn er relatief gezien het minste aantal gescheiden inwoners in Staphorst. Ook in andere gemeenten in Overijssel, zoals Tubbergen (4,1), Dinkelland (4,8), Zwartewaterland (4,9) en Dalfsen (4,9) wonen relatief weinig gescheiden inwoners.

Heerlen is de gemeente met relatief het meeste aantal gescheiden inwoners. 13,5 per 100 volwassen Heerlenaren zijn namelijk gescheiden. De naastgelegen gemeente Kerkrade ligt met 12,5 ook boven het landelijke gemiddelde.

Toename aantal gescheiden inwoners

Als het percentage gescheiden inwoners in 2018 wordt vergeleken met dat van 2008, blijkt er dat er in de afgelopen tien jaar in bijna alle gemeenten een stijging heeft plaatsgevonden. De sterkste stijging (3,6%) van het aantal gescheiden inwoners heeft plaatsgevonden in Noord-Beveland, in Zeeland. Ook in Doesburg, Gelderland (3,1%) en Ooststellingwerf, Friesland (3,1%) is er een duidelijke relatieve toename van gescheiden inwoners te zien.

Amsterdam en Vlieland zijn, opvallend genoeg, de enige gemeenten in Nederland waar het percentage gescheiden inwoners de afgelopen tien jaar juist is afgenomen. In totaal wonen er in Amsterdam 1,1% en in Vlieland 0,3% minder gescheiden inwoners dan in 2008.

De witgekleurde (gefuseerde) gemeenten bestaan nog geen tien jaar, en zijn daarom niet meegenomen in dit overzicht.

Gescheiden mensen wijken vooral uit naar flatwijken

De tien buurten met het hoogste percentage gescheiden inwoners voornamelijk bestaan vooral uit hoogbouwwoningen. De mensen die een echtscheiding achter de rug hebben, wonen namelijk vooral in flats, galerij-, portiek-, beneden- en bovenwoningen. Deze conclusie wordt getrokken op basis van CBS data, gebaseerd op alle Nederlandse buurten met 500 of meer inwoners.

Relatief gezien kent de buurt Lemmender in Brunssum (Limburg) de meeste gescheiden mensen. Een kwart van de inwoners (25,1%) is hier namelijk gescheiden. Ook in Molenbossen in Venlo wonen relatief veel gescheiden inwoners (23,9%).

Deze percentages liggen ver boven het landelijke gemiddelde. Het aandeel gescheiden inwoners in een gemiddelde Nederlandse buurt ligt namelijk ‘slechts’ op 9,2%.

Staphorst: de vreemde eend in de bijt

Opvallend genoeg heeft ook de gemeente Staphorst een buurt zonder gescheiden inwoners. Dit is namelijk het geval in Rouveen Streek-Noord, een buurt met overwegend eengezinswoningen.

Vermoed wordt dat de overheersend christelijke geloofsovertuiging in deze buurt de doorslaggevende factor is. Dit gelovige karakter is ook terug te zien in het kiesgedrag van de inwoners. Zij kozen bij de meest recente landelijke verkiezingen bovengemiddeld vaak voor de partijen ChristenUnie, SGP en CDA.

Ondanks dat Urk de gemeente is met relatief gezien het laagste aantal gescheiden inwoners (2,5%), zijn hier geen buurten zonder gescheiden inwoners. In Urk ligt het percentage gescheiden mensen het laagst in de buurt De Staart (1,6%).

Interessant is dat de ChristenUnie bij kiezers in Staphorst in populariteit afneemt, naarmate het scheidingspercentage toeneemt. Deze trend is minder zichtbaar onder de kiezers van de SGP. In alle buurten wordt bovengemiddeld vaak op deze partij gestemd.

Nederlanders scheiden bovengemiddeld vaak

Aan de hand van Eurostatdata blijkt dat Nederlandse huwelijken in vergelijking met andere Europese landen, bovengemiddeld vaak eindigen in een echtscheiding. Per honderd huwelijken, werden er in 2015 namelijk 53,2 echtscheidingen ingediend. Bij buurland Duitsland waren dit er ‘slechts’ 40,8. We doen het iets beter dan onze Zuiderburen. In België vonden 54,8 scheidingen plaats voor elke honderd afgesloten huwelijken.

Op het gebied van scheidingen is Portugal de echte uitschieter in Europa. In 2015 werden voor elke honderd stellen die in het huwelijksbootje stapten, 72,2 huwelijken beëindigd. Dat dit geen incident was blijkt ook uit de data van 2016 toen er voor elke 100 huwelijken 69 scheidingen waren.

Gescheiden mannen hertrouwen vaker

In Nederland hertrouwen gescheiden mannen vaker dan gescheiden vrouwen. Van alle mensen die in 1996 hertrouwden, was namelijk 51,8% mannelijk. Ruim 20 jaar later is nog steeds dezelfde trend te zien. In 2017 was het percentage mannen van alle gescheiden mensen die hertrouwde 52,6%. Er vond dus een lichte stijging plaats.

Rijke gescheiden mannen hertrouwen het vaakst

Vooral in de rijkere gemeenten in de Randstad lijken mannen vaker te hertrouwen dan vrouwen. In Oegstgeest, Laren en Amstelveen, zijn bijvoorbeeld van alle gescheiden inwoners slechts 37% mannelijk. In Wassenaar en Laren komt dit percentage neer op 38%.

In slechts drie gemeenten in Nederland zijn de rollen omgedraaid, en zijn er meer gescheiden mannen dan gescheiden vrouwen. Deze gemeenten zijn meer verdeeld over het land. In De Marne (Groningen) zijn 51% van de gescheiden inwoners mannelijk. Ook is dit het geval in Staphorst (Overijssel) en Boekel en Baarle-Nassau in Noord-Brabant.